Komentarz:
Cmentarz żydowski powstał na początku XIX wieku, nad brzegiem jeziora Durowskiego i był użytkowany do wybuchu drugiej wojny światowej. W okresie II wojny światowej (1939-1945), okupacyjne władze niemieckie przystąpiły do likwiadcji cmentarza. Nekropolia uległa wówczas profanacji i dewastacji: częściowo zniszczono mur okalający jego teren, a macewy wykorzystano do umocnienia brzegów rzeki (Strugi Gołanieckiej) i Jeziora Durowskiego. Powojenne władze podjęły uchwałę o zamknięciu cmentarza (1954 rok), a następnie o jego likwidacji (1967 rok) i urządzeniu na tym terenie przestrzeni parkowej i rekreacyjnej. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że w prawie żydowskim nie istnieje termin „likwidacja cmentarza“, W judaizmie cmentarz żydowski pozostaje cmentarzem aż do dnia Sądu Ostatecznego.
Projekt mający na celu „odzyskanie” zatopionych w rzece macew i godne upamiętnienie ludności żydowskiej zrealizowano dopiero w 2001 roku. Wydobyte z rzeki macewy zainstalowano na stoku wzgórza, stanowiącego niegdyś centralne miejsce cmentarza żydowskiego.
Ścieżka edukacyjno-turystyczna “Śladami wągrowieckich Żydów” – PDF
Publikacja: S. Chosiński, D. Chosińska, M. Moeglich “Śladami (nie)pamięci. Historia Żydów wągrowieckich”, 2017 – PDF
Źródło:
WNIOSEK PREZYDIUM MIEJSKIEJ RADY NARODOWEJ W WĄGROWCU O LIKWIDACJĘ CMENTARZA ŻYDOWSKIEGO, 20 maja 1967 r.
