XXI POWIATOWY KONKURS WIEDZY O CYSTERSACH (konkurs kuratoryjny) odbył się 11 kwietnia 2025 r. w Szkole Podstawowej nr 2 im. Cystersów Wągrowieckich w Wągrowcu. Pytania konkursowe przygotowali pracownicy Muzeum Regionalnego w Wągrowcu. Nad przebiegiem konkursu czuwało jury w składzie: Marcin Moeglich (przewodniczący), Natalia Byczyńska i Wiesława Gruchała z Muzeum Regionalnego w Wągrowcu, Maria Martyńska i Hanna Pękala z Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Pałuckiej w Wągrowcu oraz Kamila Kłos z Gminy Wągrowiec.
Po pierwszej rundzie finału (test pisemny) w młodszej kategorii wiekowej wyłoniono pięciu uczestników etapu finałowego. W starszej kategorii wiekowej konieczne było przeprowadzenie dogrywki z udziałem trzech uczestników o równej liczbie punktów uzyskanej w teście (odpowiedź ustna). W finale uczestnicy odpowiadali ustnie na wylosowane pytania.
Zwycięzcy i uczestnicy otrzymali nagrody i upominki od Starostwa Powiatowego w Wągrowcu, Miasta Wągrowiec, Muzeum Regionalnego, Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Pałuckiej i Rady Rodziców Szkoły Podstawowej nr 2 w Wągrowcu („pocieszajki”).
Gratulacje uczestnikom złożyli: Kinga Babicz (dyrektor SP nr 2), Tomasz Kranc (Starosta Wągrowiecki), Jakub Zadroga (Przewodnicy Rady Miejskiej w Wągrowcu), Kamila Kłos (Gmina Wągrowiec), Agnieszka Smoczyńska (reprezentująca Burmistrz Wągrowca), Małgorzata Kranc-Rybczyńska (dyrektor Muzeum Regionalnego w Wągrowcu), Alina Woźniak (dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej), radni Rady Miejskiej w Wągrowcu: Wojciech Girus, Joanna Kramer-Neumann i Władysław Smolej oraz Przewodnicząca Rady Rodziców Katarzyna Wojdanowicz.
W kategorii klas IV – VI zwyciężyli:
I miejsce: BARTOSZ ŚWINIARSKI – Szkoła Podstawowa nr 2 w Wągrowcu, opiekun: Małgorzata Smarzyk (6 pkt.)
II miejsce: OLIWIA NOWAKOWSKA – Szkoła Podstawowa w Skokach, opiekun: Barbara Surdyk (4 pkt.)
III miejsce: PIOTR PRZYBYSZ – Szkoła Podstawowa nr 2 w Wągrowcu, opiekun: Małgorzata Smarzyk (3 pkt.)
IV miejsce: MARCEL KOWALSKI – Szkoła Podstawowa nr 2 w Wągrowcu, opiekun: Małgorzata Smarzyk (2 pkt.)
V miejsce: MAJA DONDAJ – Szkoła Podstawowa w Skokach, opiekun: Barbara Surdyk (1 pkt.)
W kategorii klas VII – VIII zwyciężyli:
I miejsce: MAKSYMILIAN SADŁOWSKI – Szkoła Podstawowa nr 2 w Wągrowcu, opiekun: Małgorzata Smarzyk (5 pkt.)
II miejsce: MARCELINA PIOTROWSKA – Szkoła Podstawowa nr 4 w Wągrowcu, opiekun: Dariusz Bąk (4 pkt.)
III miejsce: MARIA PRZYKUCKA – Szkoła Podstawowa w Skokach, opiekun: Barbara Surdyk (3 pkt.)
IV miejsce: ANNA KILARSKA – Szkoła Podstawowa w Mieścisku, opiekun: Mariusz Wasela (2 pkt.)
V miejsce: WIKTORIA WAJGELT – Szkoła Podstawowa w Damasławku, opiekun: Sławomir Buk (0 pkt.)
UCZESTNICY 1. RUNDY FINAŁU (TEST), KATEGORIA KLASY IV-VI
KACPER CIASTOWICZ – Szkoła Podstawowa w Skokach, opiekun: Barbara Surdyk
UCZESTNICY 1. RUNDY FINAŁU (TEST), KATEGORIA KLASY VII-VIII
PIOTR NOWAK – Szkoła Podstawowa w Łeknie, opiekun: Justyna Graszek.
MARTYNA ZAWIELAK – Szkoła Podstawowa w Łeknie, opiekun: Justyna Graszek.
ADAM NOWAK – Szkoła Podstawowa w Łeknie, opiekun: Justyna Graszek.
MAJA NOWICKA – Szkoła Podstawowa w Damasławku, opiekun: Sławomir Buk.
JAN ZBOROWSKI – Szkoła Podstawowa nr 2 w Wągrowcu, opiekun: Małgorzata Smarzyk.
FILIP KAMIŃSKI – Szkoła Podstawowa w Damasławku, opiekun: Sławomir Buk.
JULIA LEMAŃSKA – Szkoła Podstawowa w Mieścisku, opiekun: Mariusz Wasela.
ALEKSANDRA ŚMIGIELSKA – Szkoła Podstawowa nr 2 w Wągrowcu, opiekun: Małgorzata Smarzyk.
DOMINIKA MADEKSZA – Szkoła Podstawowa nr 4 w Wągrowcu, opiekun: Dariusz Bąk.
NIKOLA PAKOS – Szkoła Podstawowa w Mieścisku, opiekun: Mariusz Wasela.
MARIA RYCHŁOWSKA – Szkoła Podstawowa nr 4 w Wągrowcu, opiekun: Dariusz Bąk.
Laureatom i wszystkim uczestnikom składamy gratulacje.
Wyrazy uznania kierujemy również do nauczycieli – opiekunów konkursowiczów, którzy przygotowali ich do trudnej rywalizacji.
O oprawę konkursu zadbały dyrektor SP2 Wągrowiec Kinga Babicz, wicedyrektor Beata Pałuka oraz Romana Mucha, Anna Ciszewska i Małgorzata Smarzyk.
Dziękujemy!
TEST, KATEGORIA KLAS IV-VI
ZADANIE 1. /1 p.
Który z poniższych dokumentów jest najstarszy?
- Bulla papieża Innocentego II
- Kronika Wągrowiecka
- Dokument fundacyjny Zbyluta dla klasztoru w Łeknie
ZADANIE 2. /1 p.
W czym została wyciśnięta pieczęć na dokumencie fundacyjnym dla klasztoru w Łeknie?
- woskową pieczęć zawieszono na dokumencie przy pomocy sznura
- wyciśnięto ją w wosku rozlanym bezpośrednio na papirus
- wyciśnięto ją w wosku rozlanym bezpośrednio na pergamin
ZADANIE 3. /1 p.
Jakie jezioro wchodziło w skład pierwotnego uposażenia klasztoru w Łeknie?
- Jezioro Kobyleckie
- Jezioro Durowskie
- Jezioro Rgielskie
ZADANIE 4. /1 p.
Ile dni postnych w roku zobowiązani byli zachować cystersi?
- około 200
- około 50
- około 100
ZADANIE 5. /1 p.
Życie zakonne cystersów opierało się na haśle „ora et labora”. Co oznacza w dosłownym tłumaczeniu?
- módl się i pracuj
- módl się i pomagaj
- módl się i zawierz Bogu
ZADANIE 6. /1 p.
Dla kogo była przeznaczona zachodnia część kościoła i zachodnie skrzydło klasztoru według założeń zakonu cysterskiego?
- gości opata
- konwersów (braci świeckich)
- emerytowanych księży
ZADANIE 7. /1 p.
Z jakich elementów składa się strój cystersa?
- biały habit, czarny szkaplerz, czarny pas
- biały habit, czarny szkaplerz, biały pas
- biały szkaplerz, czarny pas, czarny habit
ZADANIE 8. /1 p.
Do czego służyło klasztorne lavabo?
- do gotowania
- do przepisywania ksiąg
- do przemywania rąk
ZADANIE 9. /1 p.
Podpisz poniższą rycinę wybierając właściwą nazwę spośród podanych.
kapitularz, dormitorium, refektarz, kaplica kościelna, krużganki
Źródło: Archeologia Historica Polona tom 14, Toruń 2004, s. 62.
ZADANIE 10. /3 p.
Określ czy poniższe zdania są prawdziwe czy fałszywe. Wpisz w odpowiednie miejsce PRAWDA lub FAŁSZ.
|
W wielu obiektach klasztornych pod posadzką znajdowały się kanały, którymi odprowadzano nieczystości. |
prawda
|
|
Cystersi opuścili zakon w Wągrowcu za namową ojców paulinów. |
fałsz |
|
Dokument fundacyjny dla klasztoru w Łeknie jest najstarszym aktem prawnym w Polsce. |
prawda |
ZADANIE 11. /1 p.
Do czego posłużyły ciosy kamienne pochodzące z rozbiórki budynków ze zniszczonego klasztoru w Łeknie?
- do budowy kościoła parafialnego w Wągrowcu
- do budowy kościoła parafialnego w Kobylcu
- do budowy kościoła parafialnego w Gołańczy
ZADANIE 12. /1 p.
Co oznacza sekularyzacja kościoła?
- namaszczenie olejami ołtarza i ścian kościoła
- przejście majątków spod władzy kościelnej pod władzę świecką
- zmianę siedziby i przeniesienie konwentu do nowego klasztoru
ZADANIE 13. /1 p.
W którym wieku cystersi opuścili Wągrowiec?
- w XVII
- w XVIII
- w XIX
ZADANIE 14. /1 p.
Skąd zostały sprowadzone drewniane stalle do kościoła pocysterskiego w latach 70. XX wieku?
- z katedry gnieźnieńskiej
- z kościoła parafialnego w Łeknie
- z kościoła klasztornego w Lądzie
ZADANIE 15. /1 p.
Kto był kierownikiem ekspedycji archeologicznej w Łeknie ?
- Jerzy Strzelczyk
- Gerard Labuda
- Andrzej Marek Wyrwa
TEST, KATEGORIA KLAS VII-VIII
ZADANIE 1. /1 p.
Czyje wezwanie nosił kościół klasztorny w Łeknie?
- NMP (Najświętszej Maryi Panny)
- NMP i św. Piotra
- NMP i św. Benedykta
ZADANIE 2. /1 p.
Co znajdowało się na miejscu podgrodzia po fundacji opactwa w Łeknie?
- klasztor
- plac przyklasztorny stanowiący zaplecze gospodarcze klasztoru
- las
ZADANIE 3. /1 p.
Na czym spisano dokument fundacyjny klasztoru cystersów w Łeknie?
- papirusie
- papierze czerpanym
- pergaminie
ZADANIE 4. /1 p.
Skąd cystersi czerpali zyski?
- in. z targów w Łeknie, Panigrodzu, Wągrowcu
- z karczmy w Łeknie
- odpowiedzi a i b są poprawne
ZADANIE 5. /1 p.
Czym była „Charta Charitatis” Karta Miłości?
- wykazem modlitw opracowanych przez opata Hermana
- śpiewnikiem
- zbiorem wewnętrznych zasad prawnych zakonu
ZADANIE 6. /1 p.
W Łeknie w trakcie badań archeologicznych przy klasztorze znaleziono ludwisarnię. Co w niej wytwarzano?
- cegły
- dzwon do kościoła klasztornego
- przędzę
ZADANIE 7. /1 p.
Co się stało z rzeźbą wągrowieckiej Madonny z Dzieciątkiem w czasie okupacji niemieckiej?
- spłonęła w pożarze 21 stycznia 1945 roku
- została przeniesiona z klasztoru w inne miejsce
- została skonfiskowana przez nazistów
ZADANIE 8. /1 p.
Kto sprowadził do Wągrowca siostry miłosierdzia (elżbietanki)?
- opat Tylman
- opat Zajączkowski
- ks. Jerzy Niward Musolff
ZADANIE 9. /1 p.
Ile posiłków cystersi spożywali w czasie postów?
- jeden
- dwa
- trzy
ZADANIE 10. /3 p.
Określ czy poniższe zdania są prawdziwe czy fałszywe. Wpisz w odpowiednie miejsce PRAWDA lub FAŁSZ.
|
W refektarzu znajdowało się lektorium, przy którym zakonnik w czasie posiłku czytał m. in. Biblię.
|
prawda |
|
Cystersi nie prowadzili działalności duszpasterskiej w kościołach nad którymi sprawowali opiekę (patronat).
|
fałsz |
|
Cysters Adam z Wągrowca był kompozytorem.
|
prawda |
ZADANIE 11. /1 p.
Jak nazywał się napój produkowany przez wągrowieckich cystersów?
- Miód pitny św. Bernarda (Bernardynka)
- Braxatura
- Likier klasztorny
ZADANIE 12. /1 p.
W jakich latach prowadzono badania archeologiczno-architektoniczne na Klasztorku w Łeknie?
- 1990-2010
- 1982-2007
- 1988-2010
ZADANIE 13. /1 p.
Czym były cellarie?
- piwnicami klasztornymi, w których przechowywano produkty spożywcze
- miejscem odpoczynku dla zakonników
- ogrodami klasztornymi
ZADANIE 14. /1 p.
Czyj wizerunek widniał na pieczęciach klasztoru łekneńsko-wągrowieckiego?
- opata Tylmana
- księcia Mieszka
- Matki Bożej z Dzieciątkiem
ZADANIE 15. /1 p.
W miejscu dawnego klasztoru w Łeknie zachowały się do dziś:
- rośliny lecznicze, rosnące dziko dawne uprawy cystersów
- mury kaplicy cmentarnej
- stawy pocysterskie
