1 marca w Muzeum Regionalnym w Wągrowcu, odbyło się otwarcie wystawy pt. Pałuckie krajobrazy igłą i nicią malowane, przygotowanej z okazji Jubileuszu 10-lecia istnienia Koła hafciarskiego działającego przy Muzeum Regionalnym w Wągrowcu. W spotkaniu wzięło udział wielu zaproszonych gości m.in. wójt Gminy Wągrowiec Przemysław Majchrzak wraz z pracownikami urzędu i Gminnego Ośrodka Kultury w Łeknie, Janusz Woźniak, prezes Stowarzyszenia Dolina Wełny, Remigiusz Priebe, zastępca burmistrza miasta Wągrowca, Jakub Zadroga, Przewodniczący Rady Miejskiej, Radosław Kubisz sekretarz Powiatu Wągrowieckiego, Tomasz Łuczak z Narodowego Instytutu Dziedzictwa, prof. dr hab. Anna Weronika Brzezińska z Wydziału Antropologii i Kulturoznawstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Anna Kornelia Jędrzejewska z Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, Magdalena Zawol i Magdalena Stawniak z Muzeum Archeologicznego w Biskupinie oraz przedstawiciele lokalnych instytucji, organizacji i stowarzyszeń, a także przyjaciele i krewni Członkiń Koła. Spotkanie otworzyła i poprowadziła dyrektor Muzeum Regionalnego w Wągrowcu Małgorzata Kranc-Rybczyńska. Działania Koła przedstawiła w prezentacji pt. Tradycja, pasja, promocja. Fenomen koła hafciarskiego działającego przy Muzeum Regionalnym w Wągrowcu, Wiesława Gruchała, etnograf z wągrowieckiej opatówki.
Muzealne Koło hafciarskie liczy 26 Członkiń. Są wśród nich: Renata Adamczyk z Łazisk, Barbara Bąkowska z Kobylca, Emilia Brand z Łekna, Elżbieta Brzezińska z Osieka nad Notecią, Krystyna Bylicka z Koninka, Gabriela Gruchała z Siedleczka, Maria Gruchała z Siedleczka, Małgorzata Grygiel z Poznania, Anna Janke z Wągrowca, Barbara Jurga z Wiatrowa, Barbara Kalka z Łekna, Wiesława Kotarba z Wągrowca, Violetta Łochowicz z Bracholina, Romana Mucha z Wągrowca, Barbara Nojgebauer z Mieściska, Irena Nogalska z Łazisk, Iwona Nowak z Budziszewka, Agnieszka Pałucka z Poznania, Emilia Przybylska z Wągrowca, Krystyna Różańska z Rgielska, Wanda Szewczyk z Wągrowca, Izabela Szulczyńska z Poznania, Maria Tomczak z Rudnicza, Maria Zagłobińska z Wągrowca, Grażyna Zarębska z Morakowa, Irena Zielińska z Łukowa. Instruktorem koła jest Krystyna Ługiewicz z Bożejewiczek, opiekunem i koordynatorem działań grupy jest Wiesława Gruchała. W minionych latach zmarły dwie zaangażowane Członkinie: Emilia Molendowska z Wągrowca oraz Stefania Głomb z Brzezna Starego.
Koło powstało po Warsztatach twórczości ludowej Pałuk. Haft pałucki, realizowanych przy wsparciu Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Pałuckiej w Wągrowcu. Przez cały czas swojej działalności, jego Członkinie brały udział w spotkaniach, mających na celu udoskonalanie swoich umiejętności rękodzielniczych. Jednymi z ważniejszych były warsztaty organizowane przez Kingę Turską-Skowronek, kustosza i etnografa z Muzeum Etnograficznego im. Marii Znamierowskiej Prüfferowej w Toruniu, wybitną znawczynię i propagatorkę m.in. haftu pałuckiego. Należy podkreślić nieocenione dla Koła, wsparcie merytoryczne Pani Kingi Turskiej-Skowronek, która od początku działania wągrowieckich hafciarek dzieliła się wiedzą i doświadczeniem na temat haftu pałuckiego.
Fenomen wągrowieckich twórczyń, polega na ich bezinteresownym zaangażowaniu w upowszechnianiu dziedzictwa kulturowego, jakim jest haft pałucki. Ma to miejsce nie tylko w obrębie powiatu wągrowieckiego, ale również poza jego granicami. Prace hafciarek były prezentowane w Czechach, Francji oraz na wystawie w Bardowick na terenie Niemiec.
Jest to jedno z największych w Polsce kół rękodzielniczych, skupiające się na wykonywaniu lokalnego haftu ludowego. Poziom ich prac jest na najwyższych, na co dowodem są liczne nagrody i wyróżnienia w konkursach promujących kulturę ludową. Do najważniejszych należy konkurs pn. Sztuka ludowa Pałuk. im. Wandy Szkulmowskiej, organizowany od ponad 65 lat przez Szubiński Ośrodek Kultury w Szubinie.
W ciągu tych dziesięciu lat zostały zrealizowane projekty przy współpracy z Gminą Wągrowiec, Stowarzyszeniem Dolina Wełny, Muzeum Etnograficznym w Poznaniu, Muzeum Etnograficznym w Toruniu. W 2022 roku Muzeum Regionalne w Wągrowcu otrzymało dofinasowanie ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, na zadanie pn. Krystyna Ługiewicz. Mistrz Tradycji.
Prace wągrowieckich hafciarek zostały zakupione przez wielu miłośników kultury ludowej Pałuk, stowarzyszenia, koła gospodyń, czy zespoły folklorystyczne działające w powiecie wągrowieckim. Od kilku lat hafciarki biorą udział lokalnych, cyklicznych wydarzeniach takich jak: jarmark Cysterski w Łeknie, Festyn Cysterski w Wągrowcu, dożynki gminne i powiatowe, gale i kiermasze, a także w uroczystościach o charakterze patriotycznym.
Z grona wągrowieckich hafciarek dwie panie: Maria Tomczak i Iwona Nowak, stały się członkiniami prestiżowego Stowarzyszenia Twórców Ludowych, skupiającego ponad 3000 wybitnych rękodzielników zajmujących się sztuką ludową.
Rok 2024, uznany za Rok Oskara Kolberga z okazji 210 rocznicy urodzin tego wybitnego etnografa, któremu ziemia pałucka zawdzięcza wiele opisów związanych z kulturą ludową, stawia przed Członkiniami koła nowe wyzwania. Będzie to ich udział w przygotowaniu wpisu haftu pałuckiego na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego.
Zwieńczeniem spotkania były upominki i dyplomy oraz szczere gratulacje dla Członkiń Koła. Stowarzyszenie Dolina Wełny, ufundowało dla Jubilatek tor, wykonany według tradycyjnej receptury, ale przyozdobiony rysunkami nawiązującymi do hafciarstwa- adekwatnie do okoliczności.
Wągrowieckie koło hafciarskie, jest diamentem, który od dziesięciu lat świeci na mapie etnograficznej Pałuk, nieustannie podnosząc wartość walorów tego niezwykłego rękodzieła, które wyróżnia nas na mapie świata.
Wiesława Gruchała
