Dawne napisy reklamowe i informacyjne na murach wągrowieckich budynków

Umieszczanie napisów reklamowych oraz informacyjnych na murach budynków było powszechną praktyką w XIX i XX wieku. Najczęściej malowano je bezpośrednio na tynku.
Z biegiem lat starsze napisy usuwano lub zamalowywano w celu nałożenia informacji zaktualizowanej. Tradycja umieszczania napisów na murach zaczęła zanikać w XX wieku. Pomimo wielokrotnych napraw elewacji, zdarza się, że fragmenty dawnych napisów ujawniają się spod łuszczącej farby, odpadającego tynku lub przebijają przez późniejsze przemalowania. Chociaż napisy te rzadko uznawane są za podlegające ochronie „zabytki”, to w ostatnich latach coraz częściej podejmowane są przy nich działania konserwatorskie.

W Wągrowcu można odnaleźć kilka zachowanych napisów na murach. Trudno natomiast określić, ile zachowało się pod istniejącymi pokryciami elewacji. Biorąc pod uwagę powszechność ich występowania w XIX – 1. poł. XX wieku, można się spodziewać większej ich liczby.

*

Przykłady wągrowieckich napisów na elewacjach budynków w pierwszych dziesięcioleciach XX wieku (zbiory Muzeum Regionalnego w Wągrowcu):

Ul. Gnieźnieńska, ok. 1918 r., sygn. MRW-D/366.

Ul. Szeroka (Al. Jana Pawła II), ok. 1914 r., sygn. MRW-D/682.

Rynek, ok. 1918 r., sygn. MRW-D/824.

*

Inwentaryzacja obecnie zachowanych napisów:

„Wongrowitz”, budynek kolejowy, przed 1918 r. lub 1939-1941 r. (fot. Ryszard Stasiewicz).

„Fabryka okuć budowlanych i haków do łóżek/ Wiśniewski”, ul. Opacka, okres międzywojenny (fot. Ryszard Stasiewicz).

Ul. Kolejowa, 1 ćw. XX w. (?), (fot. Ryszard Stasiewicz).

Ul. Kolejowa, 1 ćw. XX w. (?), (fot. Ryszard Stasiewicz).

Brama klasztorna poddana zabiegom konserwatorskim, na której pozostawiono fragment napisu informującego o mieszczącym się w zabudowaniach pocysterskich seminarium nauczycielskim (Lehrer Seminar), ok. 1905 r. (fot. Marcin Moeglich).

 

Opracowanie:

Marcin Moeglich (Muzeum Regionalne w Wągrowcu)

Ryszard Stasiewicz (FB: Moje Miasto – Wągrowiec)

2023