PATELNIA DO PALENIA KAWY
Właściwa nazwa tego ciekawego naczynia brzmi roster. Jest to palarka do palenia kawy, przeznaczona na kuchenkę węglową. W tego typu naczyniach prażono ziarna kawy. Był to jednak luksusowy produkt, spożywany przez bogatą grupę społeczną. Z czasem w środowisku wiejskim wykorzystywano patelnie do palenia kawy zbożowej nazywanej również kawą ze stodoły. Do jej przygotowania używano ziaren: jęczmienia, żyta, pszenicy, czasami żołędzi, korzeni mniszka lekarskiego. Ważną czynnością w procesie przygotowania takiego napoju było umiejętne uprażenie ziaren w taki sposób, aby ich zbyt mocno nie spalić. Dlatego podczas tego procesu należało często mieszać ziarna. Jeśli były one zbyt spalone, wówczas wyczuwalny był w kawie gorzki posmak. Po przestygnięciu upalonych ziaren zbożowych mielono je w młynkach, a następnie przygotowany sproszkowany produkt zalewano gorącą wodą i gotowano kilka minut. Dla podkreślenia smaku kawy ze stodoły, dodawano do niej korzenie cykorii podróżnika, którą zrywano na łąkach lub przydrożnych rowach. Tak przygotowany napój można było spożywać na ciepło lub zimno. Dawał on nie tylko orzeźwienie w upalne dni podczas prac polowych ale również działał leczniczo i wspomagająco w procesie trawienia.
Pierwsze przetwórnie kawy zbożowej powstały pod koniec XVIII wieku w Holandii i bardzo szybko stały się znane nawet na terenie Ameryki Północnej i w całej Europie. Wówczas do jej przygotowania wykorzystywano korzenie cykorii. W Polsce smak kawy zbożowej poznano w drugiej połowie XIX wieku za sprawą Ferdynanda Bohma, założyciela fabryki we Włocławku, w której przygotowywano m.in. ten napój.
[Wiesława Gruchała]