W sobotni poranek 28 września 2024 r. grupa 42 osób, członkowie Koła
Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego w Gorzowie Wielkopolskim
„Gorzów i Okolice” oraz Stowarzyszenia Pionierów Miasta do których dołączyli
niezrzeszeni pasjonaci lokalnej historii wyruszyła autokarem „Śladami Powstańca
Wielkopolskiego i pierwszego Prezydenta Miasta w latach 1945-47 Piotra
Wysockiego i Pionierów Gorzowa do Piły i na ziemię wągrowiecką”.
Pierwszym miejscem na szlaku była Izba Tradycji Kultur w podgorzowskim
Zdroisku, w której z inicjatywy Gorzowskiego Koła TPPW i Rady Sołeckiej na czele z
Sołtysem Szymonem Łabudą w marcu bieżącego roku odsłonięto tablicę
upamiętniającą Pionierów Gorzowa i późniejszych mieszkańców Zdroiska Powstańca
Wielkopolskiego i uczestnika wojny polsko-bolszewickiej Michała Sobczaka i jego
żonę byłą więźniarkę niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych Auschwitz
Birkenau i Flossenburg Agnieszkę Sobczak. Dzięki uprzejmości Sołtysa Łabudy,
który dołączył wraz z dwójką mieszkańców Zdroiska do autokarowej wycieczki,
uczestnicy wyjazdu zwiedzili Izbę i obejrzeli zgromadzone w niej niezwykle cenne
eksponaty związane z historią tej miejscowości i jej mieszkańców.
W Pile w imieniu władz samorządowych uczestników wyjazdu oficjalnie
powitał w Muzeum Stanisława Staszica Sekretarz Miasta Roman Szarzyński.
Następnie pracownicy tej placówki oprowadzili gorzowską grupę po ekspozycji stałej
z artefaktami związanymi z najwybitniejszym mieszkańcem Piły Stanisławem
Staszicem oraz wystawie czasowej, na której były prezentowane colage
fotograficzne. Po zwiedzeniu Muzeum dla uczestników przygotowana została kawa i
herbata, oraz materiały promocyjne Piły. Był również czas na krótką rozmowę z
Panem Sekretarzem.
Następnie z rzecznikiem prasowym Urzędu Miasta w Pile uczestnicy wyjazdu
udali się na cmentarz komunalny, na którym po chwili zadumy i modlitwy nad grobem
pierwszego Prezydenta Gorzowa złożona została wiązanka kwiatów
w imieniu Przewodniczącego Rady Miasta Gorzowa Wielkopolskiego Roberta
Surowca i Radnych.
Udając się z Piły na ziemię wągrowiecką udało się zwiedzić na trasie
unikatowy zabytek techniki jakim jest parowozownia i stacja węzłowa Wyrzyskiej
Kolei Wąskotorowej o szerokości szyn zaledwie 600 mm w Białośliwiue. Historia tego
obiektu sięga 1895 r. i wyruszają obecnie z tej stacji składy kolejki przewożące
turystów na niedługim odcinku ok. 4 km w jedną stronę.
W Wągrowcu gorzowska grupę powitała Pani Kinga Babicz Dyrektor Szkoły
Podstawowej nr 2, placówki która od wielu lat współpracuje ze gorzowską szkołą o
tym samym numerze oraz przewodnik i pracownik Muzeum Regionalnego Pan
Marcin Moeglich.
Zwiedzanie Wągrowca z posiadającym niewyczerpany zasób wiedzy o historii
lokalnej przewodnikiem Marcinem Moeglichem gorzowska grupa rozpoczęła od serca
każdego Miasta – rynku. Następnie w surowych murach pocysterskiego klasztoru w
Wągrowcu uczestnicy wyjazdu poznali historię tego zbudowanego na przełomie XIV i
XV w. obiektu sakralnego. Przeniesienie w czasy znacznie bliższe umożliwiło z kolei
zwiedzanie wystawy czasowej przedmiotów codziennego użytku z okresu PRL
prezentowana w Muzeum Regionalnym w Wągrowcu, a także towarzyszące jej
ekspozycje pokonkursowe twórczości miejscowej młodzieży.
Unikatową w skali regionu i kraju budowlą, którą uczestnicy wyjazdu mogli
zobaczyć i poznać jej historię była Piramida Łakińskiego, grobowiec o kształcie
strzelistej piramidy, w której został pochowany po śmieci w 1845 r. rotmistrz
Franciszek Łakiński – żołnierz napoleoński i Armii Księstwa Warszawskiego,
właściciel majątku w Wągrowcu, który przekazał w testamencie na rzecz lokalnej
społeczności.
Uczestnicy wyjazdu poznali również historię pułkownika Ignacego Wegnera,
gorzowianina od 1945 r,, który za zasługi w walce o Wągrowiec z Niemcami podczas
Powstania Wielkopolskiego został uhonorowany nadaniem imienia jednej z ulic tego
Miasta.
Ostatnim miejscem na trasie było Tarnowo Pałuckie, w którym urodził się
pierwszy starosta gorzowski Florian Kroenke. Niepozorna bryła do niedawna
najstarszego na ziemiach polskich zachowanego drewnianego kościoła w tej
miejscowości skrywała niezwykłe malowidła świętych i postaci biblijnych pokrywające
w pełni ściany i sufit tej budowli. Uczestnicy wyjazdu oglądając piękne elementy
sztuki sakralnej poznali historię tego cennego zabytku z 1370 r., w którym chrzest
przyjął wspomniany Florian Kroenke.
Mając w pamięci wrażenia z pobytu w gościnnej Pile i ziemi wągrowieckiej,
historii tych miejsc, w której zapisał się pierwszy Prezydent Gorzowa Piotr Wysocki,
pierwszy starosta gorzowski Florian Kroenke, pułkownik Ignacy Wegner, a także
wielu z późniejszych Pionierów Gorzowa, których wszystkich wymienić nie sposób,
gorzowska grupa wyruszyła w drogę powrotną do Gorzowa Wielkopolskiego.
Michał Klisiński
